Alp Eren Baltacı

   
  Divan Şiirleri
  Ali Şîr Nevâî
 






Gazel

Bahâr boldu vü gül meyli kalmadı könlüm
Açıldı gonce vü likin açılmadı könlüm

Yüzün hayâli bile vâlih irdi andak kim
Bahâr kelken ü kitkenni bilmedi könlüm

Yüzün nezâresi de mahv ü mest idi ya'ni
Ki gül çağıda zamâni ayılmadı könlüm

Nevai gonce tilep könlüm ağzın etti heves
Eğerçi tapmadı likin yanılmadı könlüm

**********

Gazel

Qaro ko'zum, kelu mardumlug' emdi fan qilg'il,
Ko'zum qarosida mardum kibi vatan qilg'il.

Yuzung guliga ko'ngul ravzasin yasa gulshan,
Qading niholig'a jon gulshanin chaman qilg'il.

Takovaringg'a bag'ir qonidin hino bog'la,
Itingg'a g'amzada jon rishtasin rasan qilg'il.

Firoq tog'ida topilsa tufrog'im, ey charx,
Xamir etib yana ul tog'da ko'hkan qilg'il.

Yuzung visolig'a yetsun desang ko'ngullarni,
Sochingni boshdin-ayog' chin ila shikan qilg'il.

Xazon sipohiga, ey bog'bon, emas mone'
Bu bog' tomida gar ignadin tikan qilg'il.

Yuzida terni ko'rub o'lsam, ey rafiq, meni
Gulob ila yuvu gul bargidin kafan qilg'il.

Navoiy, anjumani shavq jon aro tuzsang,
Aning boshog'lig' o'qin sham'i anjuman qilg'il.

**********

Mesnevî

Ferhad u Şirin'den

Eger bir kavm ger yüz, yoksa meningdür
Muayyen Türk ulusu hod, meningdür

Alıp men taht-i fermanımga âsân
Çerig çekmey Hıta’dan ta Horasan

Horasan dimegil Siraz u Tebriz
Ki kılmıs devrini kilkim seker-rîz

Köngül bermis sözümge Türk, can hem
Ni yalguz Türk belkim Türkman hem

Ni milk içre ki bir ferman yıbardım
Anıng zabtıga bir Divan yıbardım

Bu divan tuttı ol kisverni andak
Ki “Dîvân” tüzmegey “defter”ni andak

**********

Gazel

Dostlar, ehl-i zemândın mehr ümidi tutmanız,
Mehr-i gerdun bolsalar, köz nundın yortmanız.

Ger şâh olsun, ged gedâ kim, salmanız yüzige köz,
Yâdını belkim könül etrâfıda ya vurmanız.

Zulm ile yüz çâk qılgan tenge ger merhem yaqıp
Bütkerürbiz deseler, ul zahmlarnı bütmeftiz.

El cefâsının melali qılsa her dem qasd-ı cân,
Könglünizni gayr-i bi-keslik bile avutmanız.

Öksüdi el meyli mendin bir yolı, ey derd ü gam,
Gâh gâhi siz bari basımdın qadem öksütmeniz.

Hecr otın cânımga yaqtım, korseniz üsrük meni,
Emdi, ey pend ehli, dozah otıdm qorqutmaftız.

Çün Nevâî dest tuttı, emdi zinhar, ey vuhuş,
Kim beşer cinsini ul Mecnûn sarı yavuzmanız

**********

Gazel

Könlüm içre derd ü gam evvelgilerge ohşamas,
Kim ul aynın hecri hem evvelgilerge ohşamas.

Ni sitem kim qılsa, rahmi mahfî irmes zimnide
Emdi qılsa her sitem evvelgilerge ohşamas.

Demeniz Şirin ü Leylî anca bar hüsn içre kim,
Hubluqda ul sanem evvelgilerge ohşamas.

Cevridin irdi elemler emdi tutmış özge yâr,
Ölmişem kim bu elem evvelgilerge ohşamas.

Işq arâ Ferhâd ile Mecnûnga ohşatman meni
Kim bu sevdâ-yı dicem evvelgilerge ohşamas.

Köyinin ihrâmıdın könlümni men' itmen yene,
Kim ana azm-i harem evvelgilerge ohşamas

Ey Nevâî, qılma Cemşid ü Feridun vasfı kim,
Şâh Gâzîge kerem evvelgiîerge ohşamas

**********

Gazel

Her kişi yâr aldıda der çinni hem, yalgannı hem,
Vah kim ul bâver qılur vâqani hem, böhtannı hem.

Cânga yettim, muhtelib ashâbıdın ul dilrebâ
Öyle kim könlümni aldı, kaş alsa canm hem.

Müdeiyler, böyle hemrâz olsalar yar aldıda,
Özge tutmaq f arzdur ölmekni, bel hicrânnı hem.

Söz dey ahırlar geh u bigeh, mahal u bimahal
Bes mahaldür terk qılsam mülk ü hânumânnı hem.

Çünki bağrım qanım köz yolıdın aqızdılar
Dem-be demdür kim suvaşturlar sorâser qannı hem.

Ey könül, dehr ehlige yok va'de u peymân dürüst
Nece küygün sen dağı, üz va'de peymânnı hem.

Hâşalillâh kim, Nevâî eylegey terk-i vefa
Bivefâ kâfirler alsa cânnı hem imânnı hem!

**********

Gazel

Qan yutup ümri cihan ehlide bir yâr istedim
Likin ul kemrek tapıldı, gerçi bisyâr istedim.

Kimge kim canım fidâ eylep, sağındım, yâr irür
İrmes irdi yarlıgda çün vefâdâr istedim.

Bilmedim âlem elide yoqturur mutlaq vefa,
Vah ki ümrim ulçe yoqtur, sagmıp bar istedim.

Ul ki tapılmas beşer cinside, vah gaflet körün
Kim peri haylide men divâne-i zâr istedim.

Sırr-ı ışqımmı könül köz birle fâş etmek ne tan
Qalb-i ter-dâmenni çün men sâhib-esrâr istedim.

Şeyh birle hâneqahdın çün yarugluq tapmadım,
Deyr piri hızmetige köy-i hemmân istedim.

Ey Nevâî, çün refiqe tapmadım bu gussadın,
Özni bîkeslik belâsige giriftar istedim.

**********

Gazel

Ger elemimge çâre yoq, bolmasa bolmasın, nitey?
Var gamıma şumâra yoq, bolmasa bolmasun, nitey?

Rencime bu ise aded hâsti bu irse neyleyin,
Derdime ger kenâre yoq, bolmasa bolmasun, nitey?

Cem' imes irse hatırım, cem' olurga zâhida, 
Hâcet-i istihare yoq, bolmasa bolmasun, nitey?

Yârdın elge kâmlar bu ki menin san gehi
Köz uçıdın nazara yoq, bolmasa bolmasun, nitey?

Meş'el-i vasi ile ulus şâm-ı münevver u menin
Bahtıma bir şerare yoq, bolmasa bolmasun, nitey?

Qısm-ı ezelge şâdmen bu ki felek riâyeti
Hâlime âşkâre yoq, bolmasa bolmasun, nitey?

Dedim: İrür Nevâî öz derdiğe çaresiz, dedi:
Ger elemimge çâre yoq, bolmasa bolmasun, nitey?

**********

Gazel

Nice kelgümdür divân ul serv-i gülru kelmedi
Közler imge keçe tan atqunça uyqu kelmedi.

Lahza lahza çıqtım u çektim yolıda intizâr
Keldi cân agzımga-yu ul şah-ı bedhu kelmedi.

Ârazıdm aydın irkende ger itti ihtiyat
Rözgârumdek hem olganda qaranu kelmedi.

Ul periveş hecridin kim yıgladım divânevâr
Kimse bar mu kim anı körgende külgü kelmedi.

Közlerindin nice su kelgey dep öltürmen meni
Kim, barı qan irdi kelgen bu kiçe su kelmedi.

Tâlib-i sâdıq tapılmas, yoqsa kim qoydı qadem,
Yolga kim evvel qadem ma'şuqı ötrü kelmedi.

Ey Nevâî bade birle hürrem et könlün üyin
Ni uçun kim bade kelgen üyge qaygu kelmedi.

**********

Kıt'a

Cahân gencige şâh irür ecdehâ
Ki, otlar saçar qahr-ı hengâmıda.
Anın kâmı birle tirilmek irür
Maaş eylemek ecdehâ karnide.

**********

Kıt'a

Nâkes u nâcins evlâdın kişi bolsun divân
Çekme mihnet kim, latif olmas kesâet âlemi.
Kim küçük birle hötükke nice qılsafî terbiyet
İt bolur, dağı eşek, bolmaslar asla âdemi.

**********

Tuyug

Yâ Rab, ul Şehd ü şeker yâ lebdürür,
Yâ meğer şehd ü şeker yalapdurur?
Canıma peyveste nâvek atqalı
Gamze oqın qaşımga yalapdurur!

**********

Tuyug

Nice dedim ul senemge: "Barmagm!"
Qılmadı ul terk âhın barbagın.
Munça kim hudraylıq körgüzdi ul,
Aql hayret qıldı, tişlep barmagın

**********

Muhammes

Âh kim vâlih men serv-i hırâmândın cüda
Közlerim giryândur ol gül-bergi han-andın cüda
Binevâdur cân dağı ul hur-ı rızvândın cüda,
Ni nevâ-sâz eylegey bülbül gülistandın cüda,
Eylemes toti tekellüm şekkeristândm cüda

Vah, nice ışq otı cismimde söfiekni örtegey,
Könle kim ceybıga ot salgay, etetni örtegey,
Tilbelik ahım semâdın tâ semekni örtegey,
Ul quyaş hecride, qorqarmen, felekni örtegey,
Her şerare kim bolur bu otlug efgândm cüda.

Vah ki, bağrım tökti közler yolıdm pergâle köp,
Köz hem ul gül hecridin yagdurdı gülgûn jale köp,
Za'f etipmen qanhg eskim bes ki tökti lâle köp,
Deme hicranımda çekmeysen figân u nâle köp
Cism eyler mü figân bolgan nefes candın cüda!?

Qılgalı mahrum cân-ı vaslıdın cânân meni
Talhkâm itmiş tiriklik bâdesidin cân meni
Her zemânı öltürür gam zehridin hicran meni
Hecr ölümdin talh imiş mundın sofi, ey devrân meni
Eylegil candın cüda qılgunça cânândm cüda!

Bağrıma, iy hâr-ı hicran, her zaman sançılmagıl,
İy könül, yüz cevr itse, közge gayrın ilmegil,
Min belâ yüzlense, ey cân, yârdın ayrılmagıl,
Bolsa yüz mîn canım al, iy hecr, likin qılmagıl,
Yârnı mendin cüda yahud meni andın cüda!

**********

Müstezad

Din âfeti bir mugbeçe-i mâhiliqadur
Meyhârev ü bîbâk
Kim ışqıdın aran vatanım deyr-i fenâdur,
Sermest ü yaqam çâk.

Hem türresinin dudı vara' beliğe zünnâr
Men kâfir-i ışqı
Hem yüzi mecüs otı kibi şu'le-fizâdur,
Men örteniban pâk.

Ul çehre furûgı tüşüban zâr tenimge
Bir nev' küyer kim,
Her kimse anı kördi, sagmdı ki, yanadur,
Ot içide hâşâk.

Hayvan suyı cânımnı olur la'lidin aynı
Ul cür'a-i mey kini,
Tegmiş ana meygûn lebi cânımga devâdur,
Ne zehr u ne teryâk.

Bu nev' ki eyler, mey-i vaslı hevesidin
Mahmur bolupmen
Müşkül ki yazılgay bu humarı ki manadur
Sâgar bolıp eflâk.

Sâyılmen ü maqsudım irür naqd-ı visalin,
Buhl eyleme, cânâ, Kim
barca mezâhibdeki ışq ehliarâdur
Mezmûm irür imsak.

Hecrinde yüzi sargarıban dem ura almaş
Bîçâre Nevâî, Göya ki hazân
faslıda bîberg ü nevâdur
Ul bülbil-i gamnâk.

**********

Hayret-ül Ebrar'dan

îy qılıban qahır ile lutfufi şi'âr
Barnı yoq iylemek ü yoqnı bar

Yoq idiler her ni bar iyledin
Fehm ü hıred barıga yâr ıyledin

Hem tokuz eflâkra çıqtın refi'
Hem küre-i hâkni yaydın vesi'

Ger felekiyyât u 'anâsır durur
Barca semin-qadr cevahir durur

Kânı vü hayvanı eğer hod nebat
Her biri bir gevher-i 'âlî- sıfât

Barçasını gerçi latif iyledin
Barçadm insânnı şerîf iyledin


Köz açıban hâce 'adem şâmıdm
Cân tapıban tan yili peygâmıdm

Şâm-ı 'ademni sürüp andaq ki dûd
İsti dimâgiga nesîm-i vücûd

Zahir bolup özige bîgâne-vâr
Yüz uruban her sarı dîvâne-vâr

Her nefesi subh kibi sargarıp
Tan yili dik her dem özidin barıp

Yüz tümen u'cûbe temâşâ qılıp
Sırrını bilmekni temenna qılıp

Fikreti qügan sayı köprek hayâl
Anlaban öz kâmını köprek muhal

Bolmadı ol perdede çün keşf-i râz
Köp qılıp ızhâr-ı sücûd-ı niyaz

Kesr harîmide maqam iyledi
Acz ü tehayyürde qıyâm iyledi

Ye's ile öz 'aczini qılgaç edâ
Qıldı ana hâtif-i gaybî nida

Kim qop ü seyreyle bu gülsen sarı
İyle nazar sebze-i rûşen san

Qoptı vü qoydı çü bir ikki qadem
Boldı 'ıyân ravza-ı bag-i İrem

**********

Sedd-i İskenderî'den

Çü âhır bolurbiz'adem ly refiq
Ganîmet tutah bu dem iy refia

Bu bir dem ki hoş-vâqtlıg birdi dest
Tarab camidin iylegil özni mest

Çü bu dem ni cerh ötkerür hem bu dem
Demâdem mey iç kim irür dem bu dem

Körüp 'ömr târihi mubhemlıgin
Ganîmet bil eshâb hem-demligin

Vatan terkini bir nefes iyleme
Yana renc-i gurbet heves eyleme

Sefer mihnet-i câvidânî durur
Nidin kim seqardın nişanı durur

**********

 Leyli vü Mecnun'dan

Bir na'şqa saldılar ikevni
Cansız kilin ü ölük küyevni

Kirdi iki cism bir kefenga
Yoq yoq ikki rûh bir bedenga

Bir na'ş ile ol ikki dil-ârâm
Andaq irdi kim dü hâne bâdâm

El qıssa ol ikki yâr-ı canı
Tapqaç bu visâl-i câvidânî

Na'ş üzre yayıp harîr u dîbâ
Rengi hoş u naqşı dağı zîbâ

Baş üstige iltmek qılıp fen
Ol yirgeçe kim bar irdi medfen

Tâbut ile ikki dil-rubânı
Medfen içige kirip nihâni

Yitkürdiler öz nişânesiga
Tof raq garîb-hânesiga

Yaşurdı çü ay ü kün yüzin ebr
Çün gûr bir irdi boldı bir qabr

'Işq ehliga uçtı şem'-i ümmîd
Kim yir qoyı battı ay u hûrşîd

**********

"SEB'A-İ SEYYAR"dan

Sin ki bu sayfa iyledin tahrîr
Öz hadîsinni qil taqrîr

Barca hâlindin it haber bizge
Kim demiri qıldı köp eser bizge

Didi kim Rûm mülkidür vatanım
Tıbb ü hikmet durur şi'âr ü fenim

Bu mühendis ki eyledim yâdı
Mana âbâdur anın evlâdı

Şükr li'llah ni kim murâd ittim
Devletindin muradıma yittim

Şeh çü fehm itti bu temennam
Nüdemâsıdın iyledi anı

Sormağı müjdesin çü birmiş irdi
Uyqu Şeh'nin közige kirmiş irdi

Eyle uyquga saldı anı bu söz
Kim quyaş çıqmagunça açmadı köz

**********

Ferhad u Şirin'den

Burun cem' it ni kim bolgay tevârih
Barıda iste bu ferhunde târih

Taplıgay şâyed andaq bir nice söz
Söz aytur ilge ol yan tüşmegey köz

Anı nazm it ki tarhmtâze bolgay
Ulusqa meyli bîendâze bolgay

Yoq irse nazm qılgannı halâyıq
Mükerrer iylemek sindinni lâyıq

Hoş irmes il soranca rahş sürmek
Yolı kim il yügürmiştür yügürmek

Birev kim bir çemende sâyir irdi
Nice kim gül açılgan kürdi tirdi

Hem ol yirde imes gül istemek hûb
Bu bustân sahrada gül köp çemen köp

Çü bu sözlerge fikr itti zamirim
Köründi barca ma'nî dil-pezîrim

Qılıp könlümni bu endîşe şeydâ
Tevârîh iyledim her san peyda

Nazar iylep bann evveldin âhır
Bolup baştın ayaq aldımda zahir

Tapıldı anca söz kim kâmım irdi
Qayıldı anca mey kim camım irdi

 

 
   
 
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol